Insight: zelfverdediging, een eerste stap richting veiligheid

In het rookhok aan de achterzijde van een onopvallend gebouw in Kiev staat het kloppend hart van de LHBTI beweging in Oekraïne: Olena Shevchenko, mede-oprichter en directeur van Insight, een organisatie die zich inzet voor de rechten en het welzijn van LHBTI mensen in Oekraïne. Terwijl Olena een shaggie draait, beantwoordt ze telefoontjes uit binnen- en buitenland, wordt ze gefotografeerd voor een publicatie van de VN en brengt ze mensen met elkaar in contact.

Bijna tien jaar geleden richtte Olena samen met twee vriendinnen de organisatie Insight op. Dankzij de inzet van het kleine team collega´s en een grote groep vrijwilligers is dit initiatief uitgegroeid tot een landelijk netwerk dat voor veel LHBTI-ers in Oekraïne iets tussen een familie en een reddingsboei is. “Onder invloed van de Russische anti-homopropaganda is het klimaat er niet vriendelijker op geworden de afgelopen jaren,” vertelt Olena. “Voor de meesten van ons geldt dat we niet open kunnen zijn over onze seksualiteit zonder risico te lopen op pesterijen, ontslag of geweld.” Bovendien wordt de oorlog in het oosten van het land als excuus gebruikt om niks aan anti-LHBTI geweld te doen. “‘Jouw mensenrechten zijn even geen prioriteit’ zeggen ze dan”, legt Olena uit.

Er is binnen Insight nadrukkelijk ruimte en aandacht voor transgenders en mensen met een intersekse conditie. De lobbywerkzaamheden voor de rechten van transgenders worden geleid door Ina, zelf een transvrouw. Zij bokste het mede voor elkaar dat mensen die hun gender willen laten aanpassen in hun officiële documenten zich daarvoor niet meer hoeven te laten steriliseren. Zonder trots, maar meer als feit stelt Olena: “Dit was een mijlpaal voor onze gemeenschap“.

Op het eerste gezicht is Olena zo’n badass dat je haast zou denken dat zij geen angst kent, maar het z toch iets genuanceerder: “Natuurlijk is er gevaar, maar ik laat mijn leven daar niet door bepalen. Met de zelfverdedigingstrainingen die ik  geef aan jonge lesbische en biseksuele meiden wil ik hen ook strategieën leren om met de mogelijkheid van gevaar in je dagelijks leven om te gaan.” Olena laat de meiden elke woensdagavond oefenen met ontsnappingstechnieken, maar besteedt ook aandacht aan de mentale kant van zelfverdediging.

Olena en haar collega´s werken er hard aan dat Insight een inclusieve plek is waar iedereen zich veilig en welkom kan voelen. Er wordt van alles georganiseerd, van één op één gesprekken met een psycholoog tot juridisch advies en filmvertoningen in de kantine. En hoewel het kantoor van Insight in Kiev staat, worden er met opzet ook dingen georganiseerd in andere Oekraïense steden. Vaak is het immers nog lastiger om aansluiting te vinden bij de LHBTI gemeenschap als je niet in de hoofdstad woont.

Die inclusiviteit en saamhorigheid lijken centraal te staan in het succes van Insight. Saamhorigheid tussen transgenders en cisgenders, tussen Russisch-sprekenden en Oekraïens-sprekenden, tussen een lesbische studente uit Kiev en een oudere homo die gevlucht is uit de Donbass regio. Die saamhorigheid gaat hand in hand met moed. De moed om de vele vormen van anti-LHBTI geweld elke dag weer het hoofd te bieden. Eenzaamheid, onzichtbaarheid en isolatie worden met zachte hand doorbroken door mensen met elkaar in contact te brengen, een luisterend oor te bieden en gezamenlijk de barricaden op te gaan met degenen die dat willen en kunnen.

Vind je de moed van Insight ook zo inspirerend?
Deel dan hun verhaal met je netwerk!